Akita Inu là một trong những giống chó cổ xưa nhất trên thế giới. Trải qua hàng nghìn năm, giống chó này có một lịch sử đầy biến động. Đã có những lúc tưởng chừng giống chó này đứng bên bờ vực của sự tuyệt chủng. May mắn thay, nhờ sự tâm huyết và nỗ lực bảo tồn của người Nhật. Ngày nay, giống chó này không những đã trở thành Quốc khuyển của Nhật Bản. Mà còn nổi danh trên toàn thế giới như là giống chó trung thành và can đảm nhất. Hãy cùng Dogily.vn tìm hiểu về nguồn gốc, lịch sử giống chó này nhé.
Trong thời kỳ Mạc Phủ Edo từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 19. Giống chó cảnh này là hình tượng quan trọng trong xã hội Nhật Bản. Chúng là thú cưng của Hoàng gia, quý tộc hay các Samurai.
Trong thời kỳ này, việc sở hữu một chú chó Quốc khuyển cũng đồng nghĩa với việc thể hiện đẳng cấp cao quý. Thậm chí, trong các gia đình giàu có, chúng còn được cung cấp dịch vụ và phòng riêng như một thành viên thực thụ.
Vì vậy, trong ngạn ngữ cổ Nhật Bản có câu tạm dịch là “nếu làm chó thì nên làm chó của giới thượng lưu”. Chỉ những gia đình quyền quý mới có khả năng mua chó akita inu làm thú cưng trong gia đình.
Có một truyền thống lâu đời tại Nhật Bản. Đó là khi mới chào đời, những đứa trẻ sẽ nhận được một bức tượng chó Akita Inu. Tượng trưng cho lời chúc phúc sức khỏe, hạnh phúc khi bắt đầu một cuộc sống mới.
Nguồn gốc:
Giống chó này có nguồn gốc từ vùng Akita nằm ở cực bắc của đảo Honsu (Nhật Bản).Theo giả thuyết của các nhà di truyền học. Những con chó nhà (Canis lupus) đầu tiên đến vùng cực bắc của đảo Honsu cùng những bộ lạc du mục.
Cách đây khoảng 2.000 năm. Khi những bộ lạc này định cư tại các làng nhỏ ven biển. Loài chó bản địa này được sử dụng để săn gấu, hươu nai và lợn rừng hay tham gia chiến đấu trong các cuộc chọi chó.
Theo những ghi chép trên các thư tịch cổ, cũng như các câu chuyện dân gian truyền miệng. Người ta gọi giống chó săn này là Akitas Matagi.
Từ năm 1603, khi Mạc Phủ Tokugawa bắt đầu cai trị toàn Nhật Bản. Akita Matagis đã được lai tạo với một số giống chó to lớn hơn như Mastiff hay Tosa inu bản địa. Mục đích là để tăng cường khả năng chiến đấu.
Chính việc nhân giống chéo này mặc dù đã tạo ra những con chó lớn hơn, mạnh mẽ và bền bỉ hơn. Nhưng cũng loại trừ những đặc điểm kiểu Spitz nguyên thủy của Akitas Matagi.
Lịch sử phát triển:
Những dấu mốc quan trọng.
Việc chọi chó ở Nhật Bản bị cấm từ năm 1908. Tuy nhiên, giống chó này đã thay đổi rất nhiều so với tổ tiên Akita Matagi của mình. Số lượng giống chó này đã giảm rất mạnh.
Người dân Odate đã dâng 2 chú chó Akita inu cho Nhật Hoàng Taisho. Thiên hoàng đã rất yêu thích chúng và đã cho Akita Inu xuất hiện tại cuộc triển lãm Taisho vào năm 1914. Sau đó, dưới sự vận động của tiến sỹ Shozaburo Watase, một đạo luật về bảo tồn các loài động vật bản địa được thông qua năm 1919.
Một năm sau đó Ông Watase đã đến Odate để nghiên cứu và tìm hiểu về giống chó này. Một bản báo cáo về nguồn gốc các giống chó Nhật Bản được Watase trình bảy trước Hiệp hội động vật học Nhật Bản năm 1922.
Tới năm 1926, Akita Inu được nhắc đến trong cuốn Lịch sử về bảo tồn chó Nhật Bản của nhà nghiên cứu Hiroshi (Hirokichi) Saito. Hai năm sau Tổ chức Nihon Ken Hozonkai (tổ chức bảo tồn các giống chó Nhật Bản-Nippo). Bao gồm: Akita Inu, Shiba Inu, chó Hokkaido, chó Kai, chó Shikoku và chó Kishu) được thành lập, vào năm 1928.
Giống chó này bất ngờ trở nên nổi tiếng sau khi câu chuyện về chú chó Hachiko được biết đến rộng rãi vào đầu thập niên 1930s
Chú chó Hachiko.
Câu chuyện chú chó trung thành Hachiko:
Hachikō sinh ngày 10 tháng 11 năm 1923 tại thành phố Odate (Nhật Bản). Hachikou được Giáo sư Hidesaburō Ueno của trường Đại học Hoàng gia Tokyo nhận nuôi từ nhỏ. Hàng ngày, giáo sư Ueno cùng Hachiko đi bộ từ nhà ở vùng ngoại ô đến nhà ga Shibuya để đi làm. Cho đến một buổi chiều ngày 25 tháng 5 năm 1925, giáo sư Uerno bị xuất huyết não, đột quỵ và qua đời trên giảng đường.
Trong suốt 9 năm, 9 tháng và 15 ngày sau đó. Chú chó Hachiko đáng thương hàng ngày vẫn đến nhà ga đợi chủ . Ngày 8 tháng 3 năm 1935, Hachiko đã vĩnh viễn ra đi. Người ta đặt cho Hachiko biệt danh “chūken Hachikō” (“Hachiko tình nghĩa”).
Ảnh hưởng của Hachiko tới lịch sử giống chó Akita Inu
Câu chuyện chú chó Akita inu trung thành Hachiko gây tiếng vang lớn trên toàn nước Nhật. Người ta bắt đầu quan tâm mạnh mẽ đến việc phục hồi và bảo tồn giống chó Akita Inu. Tháng 7 năm 1931, Nhật hoàng chính thức phê chuẩn Akita Inu là Di sản tự nhiên và là Quốc khuyển của Nhật Bản.
Tại thời điểm năm 1931, trên toàn Nhật Bản chỉ còn khoảng 30 chú chó Akita inu (kể cả Hachikō). Cùng năm đó, một nhóm các nhà khoa học của Tiến sỹ Tokio Kaburagi đã đến vùng Odate để khảo sát, nghiên cứu bảo tồn giống chó này. Tiếp theo đó, thị trưởng thành phố Odate đã thành lập Tổ chức bảo tồn giống chó Akita (Akita Inu Hozonkai-AKIHO). Năm 1934, bộ tiêu chuẩn đầu tiên của giống chó này được ban hành.
Về sau, có hai bản phim kinh điển được thực hiện về câu chuyện cảm động của chú chó Hachiko. Đã làm cho giống chó quốc khuyển Nhật Bản này trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới về lòng trung thành. Đó là:
- Bộ phim Hachikō Monogatari, được sản xuất năm 1987 của của đạo diễn Nhật Bản Seijirō Kōyama. Nam diễn viên Tatsuya Nakadai trong vai giáo sư Ueno.
- Bộ phim Hachi: A Dog’s Tale do Holliwood sản xuất của đạo diễn người Thụy Điển Lasse Hallström. Trong bộ phim này, tài tử điện ảnh Richard Gere thủ vai chính.
Chú chó Akita Inu đầu tiên ra khỏi biên giới Nhật Bản:
Nữ văn sỹ, nhà hoạt động xã hội nổi tiếng Helen Keller là người đầu tiên mang giống chó này về nước Mỹ. Bà từng được tạp chí Time bầu trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế kỷ 20. Hellen Keller tới Nhật vào năm 1937. Khi nghe câu chuyện về chú chó Hachiko và đặc biệt quan tâm đến giống chó Akita Inu.
Khi biết Hellen rất yêu thích giống chó này. Ông Ogasawara (sau này là phó chủ tịch hiệp hội Akita Inu Hozonkai – Akiho) đã tặng bà chú đầu tiên tên là Kamikaze-go. Thật không may, một tháng sau khi đến nước Mỹ. Chú chó này bị bệnh và qua đời. Sau đó em trai của Kamikaze được gửi sang Hoa Kỳ cho Keller để thay thế. Chú chó này tên là Kenzan-go, và mất vào khoảng năm 1940. Keller đã nói về Kamikaze-go những dòng đầy cảm xúc như sau:
“Kamikaze thực sự là một thiên thần. Tôi không thể nuôi bất cứ vật nuôi nào khác. Chúng sở hữu đầy đủ những phẩm chất mà tôi mong muốn – thân thiện, ngoan và tin cậy”
Nguy cơ tuyệt chủng trong Thế chiến II
Khi mọi chuyện đang diễn ra tốt đẹp thì chiến tranh thế giới thứ II xảy ra. Trong điều kiện khó khăn của thời chiến, ngay đến con người còn bị thiếu thực phẩm và đói khát. Giống chó này lâm vào tình trạng bị bỏ đói. Trong cơn túng quẫn, Giống chó akita cũng bị làm thịt để lấy thực phẩm cùng với nhiều loài vật khác như mèo, chuột, nhím, sóc… Bộ lông dày của chúng được để lót áo khoác trong mùa đông lạnh giá.
Một quyết định nữa của chính quyền quân phiệt thời bấy giờ đã đẩy giống chó quý này đến sát bên bờ tuyệt chủng. Tất cả các giống chó phải bị tiêu diệt để ngăn trừ bệnh dịch (ngoại trừ German Shepherd Dog – Becgie GSD được sử dụng trong quân đội). Để cứu những chú chó cuối cùng còn sót lại. Những người yêu quý giống chó này chỉ còn cách thả chúng trở lại môi trường tự nhiên. Trong những vùng núi hoang vắng, nơi chúng có thể lai tạo với những tổ tiên hoang dã Akita Matagi của mình. Một cách khác là cho chúng lai với chó chăn cừu Đức (GSD) và đặt cho chúng một cái tên theo kiểu chó Becgie để qua mặt chính quyền.
Hồi sinh và phát triển:
Sau khi chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc. Akita Inu gần như tuyệt chủng với rất ít cá thể còn sót lại. Người có thể được coi là đã hồi sinh giống chó này là Morie Sawataishi. Ông đã được biết chú chó Hachiko ngay từ khi còn là một cậu bé. Trong suốt thời gian chiến tranh. Ông âm thầm mua chó akita còn ít ỏi, nuôi giấu và lai tạo lại giống chó này. Nhờ những nỗ lực phi thường của Morie Sawataishi, Akita Inu phát triển mạnh mẽ trở lại. Cho đến thâp niên 1970s về cơ bản giống chó này đã đạt được những tính trạng ổn định như giống Akita Matagi nguyên thủy.
Chó Akita Mỹ:
Trong thời gian chiếm đóng Nhật Bản, những người lĩnh Mỹ đã rất thích giống chó trung thành này. Sau khi hết hạn quân dịch, nhiều người đã mua chó Akita và mang về Hoa Kỳ. Trong khi tại quê hương Nhật Bản, giống chó này được lai tạo theo hướng khôi phục những đặc tính của Akita Matagi nguyên thủy. Thì tại nước Mỹ, chúng được lai tạo với một số giống chó bản địa của Hoa Kỳ tạo nên một giống chó to lớn và mạnh mẽ hơn được gọi là giống chó Akita Mỹ.
Chính hai xu hướng lai tạo này đã tạo nên sự phức tạp trong việc phân loại và gọi tên chó Akita hiện đại. Mặc dù chúng có cùng một nguồn gốc. Nhưng ngoại hình của hai giống chó này tương đối khác biệt. Có thể thấy rõ rệt nhất ở bộ lông. Akita Mỹ có màu sắc đa dạng. Trong khi đó Akita Inu của Nhật Bản chỉ chấp nhận màu vàng trắng (red), trắng (white) và vện (brindle). Về hình thể American Akita cũng to lớn, cơ bắp và nặng hơn. Về tính cách, cơ bản hai giống này tương đồng nhau. Tuy nhiên, không phải là không có những nét khác biệt.
American Akita được Câu lạc bộ chó giống Hoa Kỳ (AKC) công nhận vào năm 1955 nhưng không được phân loại chi tiết. Tới năm 1972, giống chó này mới được chuyển sang nhóm chó nghiệp vụ.
Tên gọi hai giống chó Akita
Đã xảy ra những tranh luận liên quan đến cách thức gọi tên giữa giống chó American Akita và Akita Inu. Tới nay, Câu lạ bộ chó giống Hoa Kỳ (AKC) hai giống này là một. Các nhà nhân giống được phép lai tạo giữa chúng. Tuy nhiên, người Nhật kịch liệt phản đối việc công nhận Akita Mỹ. Họ không coi đó là một biến thể của Akita inu. Người Nhật hướng tới việc lai tạo theo những đặc điểm nguyên thủy của nhóm chó Spitz giống như tổ tiên của giống chó này là Akita Matagi.
Tổ chức giống chó quốc tế (FCI) chính thức phân loại thành 2 giống khác nhau từ tháng 6 năm 1999. Đó là American Akita và Akita Inu.
Lời kết
Trên đây là bài viết chi tiết của Dogily về nguồn gốc và lịch sử giống chó Akita Inu của Nhật Bản. Nếu thấy bài viết hữu ích, mong bạn đánh giá 5 sao và chia sẻ cho bạn bè nhé.
Cảm ơn bạn đã theo dõi và chúc bạn có quãng thời gian hạnh phúc bên chú chó Akita Inu của mình
Phạm Hoàng Long, Dogily Petshop.